یک مقاله علمی چیست?

تعریف یک مقاله ی علمی-چگونه یک مقاله ISI بنویسیم

یک مقاله ی علمی گزارش نوشته شده و انتشار یافته ای است که نتایج تحقیقات اصلی جدید در آن حوزه تخصصی را تشریح می نماید. در این تعریف یک مقاله علمی باید شرایطی هم داشته باشد بدین صورت که این مقاله می بایست به روش اصلی و حقیقی نگارش و ویرایش شده و با رعایت اصول اخلاق علمی، و در نظر گرفتن مطالعات پیشین تهیه شده باشد.
بطور خلاصه گزارش کنفرانس ها، پایان نامه ها و بسیاری از سایر گزارش هایی که منتشر می شوند، نمی توانند خصوصیات یک انتشار معتبر را داشته باشند و علاوه برآن حتی اگر یک مقاله علمی تمامی انواع آزمایشات وتست ها را گذرانده باشد، (که در این بخش به آن خواهیم پرداخت) اگر درمکان نامناسب چاپ شود، معتبر نخواهد بود؛ عکس آن نیز امکان دارد که یک مقاله ضعیف که تمام آزمایش های شرح داده شده را گذرانده باشد، اگر در ژورنال معتبر و مکان مناسب چاپ شده باشد، معتبر می باشد. به عبارت دیگر یک گزارش عالی تحقیقی، اگر درجایگاه نامناسبی انتشار یابد دیگر معتبر نیست. بسیاری از نشریات دولتی و مشاوره ای، کنفرانس ها مانند تابلوهای اعلانات سازمان ها و دیگر انتشارات روزانه، جایگاه مناسبی برای نشر مقالات علمی نمی باشد. همچنین باید توجه داشت که اگر یک مقاله ای دارای نوآوری قابل قبولی باشد، و تمامی مراحل آزمایشگاهی، نمونه گیری و .. را گذرانده باشد و نتیجه تحقیق بسیار عالی به نظر برسد، اگر بصورت کاملا علمی نگارش نشده باشد، نمی توان آنرا در ژورنال و یا انتشارات معتبری به چاپ رساند.
مقاله یا اثر علمی اولیه قابل قبول باید نخست بیانگر و ارایه کننده¬ی اطلاعات کافی برای قادر ساختن همکاران علمی به انجام این موارد باشد: (1) ارزیابی مشاهدات، (2) تکرارآزمایش ها، (3) ارزیابی فرایندهای فکری. علاوه بر این (مقالات اصلی یا original Papers) باید از قابلیت ادارک حسی برخوردار و ماندگار باشند و بدون محدودیت دردسترس جامعه علمی قرارگیرند و همچنین برای غربال گری وگزینش منظم توسط یک یا چند انتشارات معتبر پایگاه داده ها (مانند Scopus، Journal Citation Reports، Science Direct، Springer وغیره) دردسترس باشد.
به شکل ساده تر با جملات دقیق تر می توان بیان نمود که یک اثر علمی معتبر: (1) اولین انتشار نتایج تحقیق اصلی است، (2) به شکلی است که همکاران محقق می توانند آزمایش ها را تکرارکنند ونتیجه گیری ها را بررسی و مقایسه نمایندو (3) درژورنال یا یک منبع معتبر منتشرمی شود طوری که به آسانی دردسترس جامعه علمی قرارگیرد. این بخش از تعریف که به داوران بصورت blinded peer review اشاره می کند، به عنوان مرور و داوری پیش از انتشار درنظرگرفته می شود بنابراین، طبق تعریف مقالات علمی در ژورنال هایی که قابلیت داوری توسط داوران خبره آن حوزه را دارا هستند، منتشر می شوند.
برخی از مقالات به همان شکل یا با تغییر اندک، بیشتر از یک بار منتشر می شوند که گاهی اوقات این امر به دلیل فقدان تعریفی است که کدام گزارش های همایش ها، کتاب ها وسایر تالیفات ، جزء آثارعلمی معتبر هستند (یا باید باشند) وکدام یک نیستند؛ بنابراین شاهد سردرگرمی دراین ارتباط هستیم. یک مقاله علمی طبق تعریف، نوع خاصی سند است که شامل بعضی انواع خاص اطلاعات معمولا به ترتیب شامل 4 بخش مقدمه، مواد و روش ها، نتایج، و بحث و نتیجه گیری (IMRAD) می باشد. اگر دانشجوی فارغ التحصیل یا کارشناسی ارشد یا دانشمند تازه کار یا دانشجوی دکتری (وحتی بعضی ازدانشمندان و محققینی که قبلا مقالات زیادی را منتشر کرده اند) بتوانند اهمیت و مفهوم این تعریف را کاملا درک کنند، کار نگارش وتالیف می تواند تا حد زیادی آسان شود.

ساختارعلمی یک مقاله

یک مقاله علمی برای رسیدن به استانداردهای یک انتشار معتبر، سازماندهی می شود. یک مقاله باید دارای سبک قابل قبولی باشد وهمراه با بخش های کوچک،آشکار و واضح ومشخص شکل بگیرد. رایج ترین قسمت های مشخص شده درمقاله علمی، شامل چهار بخش (مقدمه، مواد و روش ها، نتایج وبحث IMRAD ) می باشد.
بعضی از ما روند IMRAD را برای سالیان دراز استفاده وتوصیه می کنیم. اما اخیرا بعضی اوقات سیستم های مختلف سازمان یافته توسط ژورنال ها و بعضی از سردبیران ترجیح داده میشوند. درسیستم IMRAD تمایل به یکنواختی افزایش پیدا می کند و روش IMRAD امروزه منطقی، برجسته و مهم می باشد که به طور فزاینده درمقابله با سایر نوشته های توضیحی مورد استفاده قرارمی گیرند، خواه مقاله با انواع دیگر نوشته های توضیحی مورد استفاده قرارمی گیرند، خواه مقاله درزمینه شیمی باشد یا باستان شناسی، اقتصادی و یا حمل ونقل، فرمت IMRAD  اغلب بهترین انتخاب است.
این نکته عموما برای مقالاتی که مطالعات آزمایشگاهی را گزارش می کنند، درست می باشد. البته استثنائاتی نیز وجود دارد. بعضی اوقات، حتی سازماندهی مقالات لابراتواری نیز باید متفاوت باشند. اگر تعدادی از روش ها برای به دست آوردن نتایج مورد استفاده قرارگیرند، ممکن است برای ترکیب شدن بخش “روش ها و نتایج”، بخش “آزمایشگاهی” مطلوب باشد. بندرت پیش می آید که نتایج پیچیده باشند یا مغایرت هایی را فراهم آورند که در این صورت برای تشریح بیشتر مطالب ترکیب بخش (نتایج) و بخش (بحث) مناسب نمی باشند. به علاوه بسیاری از ژورنال های معتبر که مقالات کوتاه به صورت Notes یا Short Communications را چاپ می کنند، در مقالات آنها نیز از ساختار خلاصه IMRAD استفاده می شود. برای تشخیص چگونگی سازماندهی مقاله، به دستور العمل های نویسنده (instruction to authors) در ژورنالی که قصد دارید مقاله تان را آنجا ارسال کنید مراجعه کنید. همچنین می توانید مقالات چاپ شده درژورنال مورد نظر را بررسی نمایید (بخش Archives). آماده کردن یک مقاله علمی نسبت به سازماندهی آن به مهارت های ادبی بسیار کمتری نیاز دارد. یک مقاله علمی نوشته ادبی نیست، کسی که مقاله علمی را تهیه می کند، نویسنده ی متون ادبی نمی باشد و بایستی مهارت های نگارش مقاله های علمی را از مقاله های پیشین آن حوزه کسب نماید.
امروزه محققین، برای به روز نگه داشتن علم خود باید مقالاتی را که درمحدوده و حوزه مطالعاتی خود چاپ می شوند را مورد بررسی قرار دهند. بخش پژوهشگر گوگل Google scholar این قابلیت را بوسیله Alert برای محققان دانشگاهی فراهم می کند. همچنین انگلیسی که زبان بین المللی علم می باشد ، زبان دوم اکثر دانشمندان است از این رو، دانشجویان،محققین، اساتید و البته سردبیران ژورنال ها باید بسیار ساده و واضح مطالب را گزارش نمایند که یکنواخت، مختصر و به آسانی قابل فهم باشند.

سایر گزارشات تحقیقاتی مانند مقاله مروری، کنفرانس، چکیده کنفرانس

اگر مقاله علمی قسمتی از یک گزارش مطالعات تحقیق اصلی Original باشد ، چگونه می توان آن را از گزارشات تحقیق که اصلی نیستند داد؟یا اینکه به چه طریقی در تشخیص یک مقاله علمی موفق شویم؟بعضی اصلاحات خاص که معمولا استفاده می شوند،شامل «مقاله مروری» «گزارش کنفراس»و«چکیده » می باشند.
یک مقاله مروری، بررسی و مرور بیشتر نمونه های مطالعاتی است که اخیرا در موضوعات مورد نظر کار شده اند. بنابراین یک مقاله مروری شامل خلاصه نویسی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و یا ترکیب شدن اطلاعاتی است که پیش از این ها به چاپ رسیده اند (گزارش های تحقیق در ژورنال های معتبر). هرچند همه یا تعداد بیشتری از اطلاعات در مقالات مروری قبلا منتشر شده اند، هیچ گاه تصور نکنید که مقاله های مروری شامل هیچ  چیز جدیدی نمی باشد. از بهترین مقاله مروری، می توان بهترین و جدیدترین نتیجه گیری ها را بدست آورد و مقاله های مروری می توانند ایده ها، تئوری ها و حتی الگوهای جدیدی به خوانندگان و محققان در حوزه مورد نظر خود بدهند.
گزارش کنفراسی، مقاله ای است که در یک کتاب یا ژورنال به صورت مقالات در کنگره های ملی یا بین المللی، کارگاه، کنفراس ها یا چیز های مشابه دیگر منتشر شده باشند. در بعضی از کنفراس ها معمولا داده های اصلی ارائه نمی شوند، و مقالات کنفراسی همچنین مقالات چاپی با کیفیت بالا نیستند. اغلب ارائه های کنفراسی مقاله هایی هستند که از کارهای اخیر مربوط به محققین یا کارهای جدید آنها در آزمایشگاه ها یا حوزه های جدید تحقیقات خود می باشد. مقاله ها در بعضی از کنفراس ها در قالب گزارشات اولیه ای است که داده های جدیدی  اصلی می باشند که ارائه می شوند و اغلب با تفکر و تعمق همراه اند. اما معمولا هیچ کدام از آنها همانند مقاله های علمی دارای کیفیت بارزش زیادی نمی باشند. یا اینکه اغلب کارهایی که ممکن است به صورت با کیفیت در ژورنال های معتبر منتشر شوند . جزئیات آزمایش های ضروری توضیح داده شوند و نتایج کار با داده های جدید در کنفراس ارائه گردد.
بنابراین اکثر مقالات منتشر شده در کنفراس ها کیفیت بالایی ندارند اگر داده های اصلی در کنفراس ها ارائه شوند، داده ها می توانند دوباره در ژورنال منتشر شوند. از طرف دیگر این امکان وجود دارد که اطلاعات ضروری گم شوند اگر نویسنده مقاله در کنفراس بخواهد مقاله خود را بهمان صورت انشتار دهد این اکامن وجود ندارد و اگر بخواهد تغییراتی صورت دهد باید بصورت عمده باشد به عبارت دیگر باید Extend شده کنفرانس را در زورنال چاپ نماید و به ادیتور مجله این موضوع را اطلاع دهد و به هر حال انتشار دوگانه نباید به وجود بیاید.
چکیده ممکن است مختصر باشد یا نسبتا گسترش یافته باشد، از این رو آنها می توانند و عموما باید شامل اطلاعات اصلی باشند، آنها نیز جز اثر منتشر شده معتبر نیستند و همچنین انتشار چکیده نباید مانع انتشار ثانویه ی مقاله اصلی شود.
بر طبق آنچه گفته شد چکیده به صورت قسمتی از برنامه گزارش مطالعات در کنفراس داخلی یا بین المللی انتشار می یابد. معمولا از این قضیه این گونه استنباط می شود که چکیده مقالات ارائه شده در این جلسات، در آینده به صورت مقاله اصلی به ژورنال های معتبر ارسال خواهد شد. امروزه، روند چکیده ای توسعه یافته (Extended Abstract) رو به افزایش بوده است. چکیده های توسعه یافته می توانند تقریبا بیشتر اطلاعات را به صورت یک مقاله ی کامل، تکمیل نمایند. اساسا در این نوع  قضایا جزئیات آزمایشی کم می آیند و هیج گاه یک مقاله کامل و علمی را نخواهند گرفت. عموما هم باید در دو تا سه صفحه جمع بندی شوند
بنابراین دانشجویان و محققین باید در ابتدای کار خود تعریف های دقیق و ویژگی های انواع متفاوت مقالات و نحوه ارائه آنها را همانند ناشران، سردبیران ژورنال و برگزارکنندگان کنفراس ها بدانند.