انتخاب موضوع پايان نامه يکي از چالش هاي اصلي دانشجويان کارشناسي ارشد و دکتري است. در اين پست مطالبي درباره شيوه انتخاب موضوع پايان نامه در 5 مرحله آسان جمع آوري شده است تا راهنماي دانشجويان عزيز در اين باره باشد. شيوه انجام ساير بخش هاي پايان نامه را مي توانيد از آسان مقاله دريافت نماييد.
انتخاب موضوع پايان نامه
مرحله اول:
- ملاحظات و نکات اوليه انتخاب موضوع پايان نامه
- مطالعه اجمالي در برخي زمينه هاي مورد علاقه و مهم
- جستجو در برخي پايگاهها و نيز اينترنت تحت عبارت “research topics” و يا “research priorities” و يا ” issues for research ” در حوزه هاي دلخواه براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه مناسب
- مطالعه و وارسي “پيشنهادهايي براي پژوهشهاي بيشتر” در فصل آخر پايان نامه ها براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه مناسب
- صرف وقت بيشتر و مطالعه عميق تر و تحليلي تر در باره موضوع هاي مطرح
- مشورت با استادان و ساير دانشجويان آگاه و منتقد در مورد موضوع هاي قابل قبول و مطرح
مرحله دوم:
- بررسي و تحليل مقوله ها و نکات مورد توجه در انتخاب موضوع
- علاقه مند بودن به موضوع
- در نظر گرفتن توانايي ها و امکانات فردي مثلاً قدرت تجزيه و تحليل، توانايي تحليل آماري، توانايي برقراري ارتباط با جامعه ي مورد تحقيق، و…
- نو بودن موضوع (تکراري و يا تقليدي صرف نباشد)
- ارزشمند بودن موضوع
- مطرح بودن در سطح ملي يا منطقه اي يا جهاني
- منطقي بودن و نه فريبنده بودن (در اين مورد بايد فرهنگ جامعه اعم از دانشجو و استاد به گونه اي اصلاح شود که دريابد ظاهر و کلمات زيبا و فريبا بدون توجه به واقعي، کارآ و منطقي بودن آن نه تنها پژوهش مفيد و گره گشايي نمي آفريند بلکه مشکل ساز هم هست)
- کاربردي بودن (در مورد پژوهشهاي غيربنيادي): امکان استفاده از نتايج در کوتاه مدت يا ميان مدت (بتواند به يک نياز مهم پاسخ دهد)
- مطرح بودن به منزله مسئله (امکان تعريف يک مسئله جديد مبتني بر پيشينه پژوهش يا تجربيات حرفه اي و شخصي)
- امکان تعريف سؤال يا فرضيه بر اساس مسائل عملي يا نظري
- سؤالهاي مشخص، عيني و هدفمندي را بتوان طرح کرد
- براي پاسخ به سؤالها، راه حل علمي و روش مناسب وجود داشته باشد
- امکان عملي اجراي پژوهش
- انجام مراحل تحقيق با دشواري غيرعادي همراه نباشد
- مراحل کار به لحاظ طول زمان مورد نظر (حداکثر يک سال) قابل انجام باشد
- مطالعات نظري و دستيابي به منابع امکان پذير باشد
- نمونه معرف (نماينده) جامعه پژوهش قابل دسترس بوده و افراد مايل به همکاري باشد
- شيوه گردآوري اطلاعات (توزيع پرسشنامه و يا مصاحبه و يا راه هاي ديگر) در مدت زمان مشخص قابل انجام باشد
- اطلاعات مورد نياز قابل دسترس و گردآوري باشد
- امکان انجام پژوهش، به لحاظ روش تحقيق (وجود يک يا چند روش براي آزمون کردن) وجود داشته باشد
- امکان ادامه پژوهش هاي بيشتر در همان زمينه
- پيشنهادهاي جديدي را بتوان از دل پژوهش براي پژوهش هاي آتي مطرح کرد
- امکان استخراج و چاپ چند مقاله در آن زمينه (توليد دانش جديد)
مرحله سوم:
- تصميم گيري کلي
- تدوين يک فهرست از موضوع هاي مناسب بر اساس توجه به معيارهاي مرحله دوم
- بررسي مجدد تک تک موضوع ها با نگاه منطقي و واقع بينانه
- حذف برخي از موضوع ها که امکان انجام تحقيق و رسيدن به نتيجه مطلوب در آنها دشوار است
- انتخاب حداکثر دو يا سه موضوع مناسب براي تحقيق
- بررسي هر يک از موضوع ها به لحاظ وجود منابع اطلاعاتي و وجود استاد راهنما (موضوع در حوزه توجه به تخصص و علاقه حداقل يکي از استادان باشد)
- مشورت با يک يا دو استاد در باره موضوع هاي پيشنهادي و مسائل مرتبط با آنها
- گرفتن تائيد اوليه از يک يا دو استاد در مورد مناسب بودن يکي از موضوع ها
مرحله چهارم:
- محدودکردن دامنه موضوع
- مطالعه متون علمي براي پي بردن به فضاهاي خالي براي تحقيق در آن موضوع
- بيان موضوع محدود شده در قالب عبارت (عنوان پايان نامه)
- مشورت مجدد با استادان مربوطه در مورد موضوع محدود شده
- تائيد موضوع نهايي پس از انجام اصلاحات لازم در عنوان
- مطالعه مجدد متون علمي براي يافتن و تدوين مسئله پژوهش
- نوشتن سؤالها و يا فرضيه هاي مناسب براي تحقيق (در واقع سؤال (اصلي و فرعي) و فرضيه هر دو براي يک تحقيق ضروري هستند)
- مشورت با استادان مربوطه و تائيد مسئله ها و يا فرضيه ها
مرحله پنجم:
- انجام ساير گامهاي پژوهش
- مشخص کردن روش تحقيق
- مشخص کردن جامعه پژوهش
- مشخص کردن شيوه نمونه گيري
- مشخص کردن ابزار گردآوري اطلاعات
- در صورتي که از پرسشنامه استفاده مي شود تعيين چگونگي پيدا کردن روايي و اعتبار آن
- مشخص کردن روش آماري و آزمون هاي مورد استفاده
- اجراي مراحل عملي کار
- تدوين گزارش تحقيق
- تدوين نتايج همراه با تجزيه و تحليل نهايي آن ها
- تدوين محدوديت ها و مشکلات تحقيق
- ارائه پيشنهادها براي پژوهش هاي آتي
