فیپای الکترونیکی چیست؟ | فیپا چیست؟

فیپای الکترونیکی چیست؟ | فیپا چیست؟ :

ممکن است به هر دلیل برای شما پیش آمده باشد که کتابی را تالیف یا ترجمه کنید و آن را بخواهید به چاپ برسانید. امروزه دیده می شود  که بسیاری از دانشجویان و دانشگاهیان سعی می کنند تا کتابی را آماده و آن را به چاپ برسانند تا از نظر جایگاه علمی، اعتبارشان افزایش یابد. اما در نظر داشته که صرف نوشتن کتاب کافی نیست و چاپ کتاب خود مراحل متنوع و مختلفی دارد که باید هرکدام از آن ها کاملا طی شوند تا کتاب شما با موفقیت منتشر شود. قبلا در مقاله ای جدا با عنوان مراحل چاپ کتاب این مراحل را معرفی نمودیم. گرفتن فیپا برای کتاب نیز یکی از این مراحل چاپ کتاب بود که باید حتما طی می شد. از آنجا که برای درخواست فیپا تمام ناشران شخصی و عمومی باید عضو فیپای الکترونیک شوند بر آن شدیم که شما را با فیپای الکترونیکی و نحوه درخواست فیپا بیشتر آشنا کنیم.

فیپا چیست؟

« فهرست نويسی پيش از انتشار (فيپا) عبارت است از فهرستنويسی توصيفی و تحليلی كتاب پيش از انتشار و درج آن در صفحه حقوقی يا صفحه شناسنامه همان كتاب.» این عبارت تعریفی است که سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برای فیپا آورده است. به عبارتی از طریق فیپا اطلاعات کتاب شناختی یک کتاب قبل از آنکه منتشر شود برای اینکه شناسایی و مشخص شود بر اساس استانداردهای دقیق بین المللی تهیه می شود. از سال 1977 این شیوه در آمریکا به صورت رسمی اجرا گردید و از آن تاریخ به بعد کشورهای دیگر نیز شروع به استفاده رسمی از فیپا نمودند که امروزه شاهد هستیم که اکثر کشورهای جهان از این طرح استفاده می کنند. در ایران نیز از سال 1377 فهرست نویسی بیش از انتشار کتاب (فیپا) به صورت رسمی توسط کتاب خانه ملی و با همکاری وزارت فرهنگ آغاز گردید و تا به امرزو 90 درصد کتاب های منتشر شده فیپا دارند.

فیپای الکترونیکی چیست؟

با پیشرفت تکنولوژی و رواج استفاده از اینترنت و رایانه در جامعه، سیستم های مکانیزه ای در ادارات مختلف برای تسهیل روندهای اجرایی شکل گرفت. سیستم های کتابداری نیز از این قاعده مستثنی نبودند. تعداد بسیاری از کتابخانه های ملی کشورهای مدرن و پیشرفته ماننند آمریکا، کانادا، انگلستان و … سیستمی را مهیا کردند که متقاضیان و ناشران فرایند درخواست و دریافت فیپا برای کتاب های خود را بتوانند از طریق الکترونیکی و با استفاده از اینترنت انجام دهند. این شیوه را فیپای الکترونیکی یا ECIP می گویند که امروزه در اکثر کشورهای جهان اجرا می گردد. در ایران نیز از سال 1383 این طرح اجرا گردید و امروزه تمامی ناشران و متقاضیان چاپ کتاب تنها از طریق فیپای الکترونیکی و درگاه آن است که می توانند درخواست صدور فیپا کنند و تنها از این شیوه می توانند فیپای کتاب های خود را دریافت کنند.

مزایای فیپای الکترونیکی

طبیعتا مزایا زیاد این شیوه باعث گسترش استفاده از آن شده است. مزایای فیپای الکترونیک به شرح زیر می باشد:

• در وقت و هزینه برای درخواست فیپا به علت عدم نیاز به مراجعه حضوری صرفه جویی می گردد.
• کاربر می تواند درخواست الکترونیکی خود را در کلیه ساعات شبانه روز انجام دهد.
• یکسان سازی عملیات درخواست فیپا در تمام نقاط کشور .
• صرفه جویی در بودجه، نیروی انسانی، زمان و مکان.
• تسهیل دریافت برگه فیپا و امکان ارسال آن از طریق پست الکترونیک  و همچنین امکان دریافت برگه فیپا از وب گاه کتابخانه ملی.

درخواست فیپا چگونه انجام می شود؟

 از آنجا که روند درخواست فیپا تنها از طریق الکترونیکی انجام می گیرد، ناشر و یا فردی که قصد چاپ کتاب را دارد باید ابتدا به عضویت فیپای الکترونیکی در آید و شناسه کاربری و رمز عبور مخصوص به خود را دریافت کند. بعد از دریافت این موارد، فرد باید درخواست فیپای خود را به همراه اطلاعات خواسته شده که شامل پر کردن پرسشنامه و اطلاعات و فایل های کتاب می باشد را به قسمت درخواست وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (http://www.nlai.ir/)  ارسال کند. کد رهگیری برای فرد صادر می شود و اطلاعات در مدت زمان مشخصی بررسی می شود که اگر همه چیز درست باشد فیپا برای کتاب صادر می گردد و متقاضی می تواند آن را در وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی  جستجو کند.

مدت زمان دریافت فیپا نیز بنا به نوع کتاب متغیر می باشد. براي كتاب هايی که تجديد چاپ شده اند، 3 روز كاري؛ ؛ براي كتاب هايي كه در گذشته توسط ناشر ديگري چاپ شده باشد، 5 روز كاري و براي كتاب هايی که چاپ اول آن هاست، مدت زمان لازم برای صدور فیپا حداكثر 10 روز كاري می باشد.