شاپا چیست ؟ | نحوه درخواست شاپا

شاپا چیست ؟ | نحوه درخواست شاپا :

اینگونه نیست که اگر دست به قلم باشید و کتابتان را نوشته باشید کار تمام می شود و کتاب شما چاپ و منتشر می گردد. نوشته شدن و آماده شدن متن کتاب تازه شروع کار است و بعد از آن نوبت به چاپش می رسد که مراحل گوناگونی دارد. این مراحل چاپ کتاب را در مقاله ای جداگانه بررسی کردیم. یکی از مراحل چاپ کتاب گرفتن شابک برای آن بود. در این بین شاپا نیز اهمیت دارد که ممکن است به گوشتان خورده باشد. در این مقاله می خواهیم در مورد شاپا صحبت کنیم.

شاپا چیست؟

قبل از وارد شدن به بحث بهتر است با تعریف پیانید آشنا شوید. سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی پیانید را اینگونه تعریف کرده است: « پيايند يا نشريه ادواري، نشريه‎اي چاپي يا غير چاپي است كه مداوماً در قسمتهاي مجزايي كه هريك داراي تاريخ و شماره خاص خود است، به مدت نامحدود منتشر مي‎شود. پيايند شامل مجله، روزنامه، سالنامه (مثل گزارشها، راهنماها، سالنماها)، خلاصه مذاكرات سازمانها، صورت‎جلسات همايشهاي ادامه‎دار، گزارشهاي انجمن‎هاي علمي، و فروستهاي تك نگاشتي است. اين تعريف شامل آثاري كه در قسمتهاي جداگانه منتشر مي‎شود ولي پايان انتشار آن از قبل مشخص شده است (مثل كتابهاي چند جلدي)، نمي‎شود.»

حال که فهمیدیم که پیانید چیست می توانیم شاپا را برای شما توضیح دهیم. شاپا شماره استاندارد بین المللی پیانید هاست که انگلیسی آن International Standard Serial Number بود و مخفف این کد ISSN می باشد. اصولا پیانیدها در معرض تغییر و تحول هستند و اطلاعات کتاب شناسی آن ها مدام تغییر می کند. از آنجا که روزانه در سطح جهان تعداد زیادی پیانید در حال چاپ و منتشر شدن می باشد، وجود کدی برای ساماندهی و و شناسایی این نوع از نشریات لازم گردید که در نهایت و در سال 1972 سازمان بین المللی استاندارد، ISSN را معرفی کرد. در ایران نیز مرکز ملی ISSN با نام اختصاری شاپا (شماره استاندارد بین المللی پیانیدهای ایران) در کتابخانه ملی شروع به فعالیت نمود.

شاپا به صورت عددی هشت رقمی است و کاملا منحصر  به فرد می باشد.این کد برای شناسایی و تشخیص نشریات ادواری یا همان پیانید ها کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می گیرد. برخلاف شابک که در مقاله قبلی توضیح داده شد هیچکدام از این هشت شماره معنای خاصی ندارند و فقط معرف پیانیدی هستند که برای آن صادر می شوند. این رویه مانند شماره شناسنامه عمل می کند. هفت رقم اول به صورت تصادفی و بدون معنایی مشخصی توسط مرکز بین المللیISSN تعیین می شوند و برای هر کشور ارسال می گردند. این رقم ها در قالب دفترچه ای به نام ISSN Block Number تهیه شده و به کشور خاص خود فرستاده می شود. رقم هشتم نیز به عنوان کنترل کننده انتخاب می شود و بهترین گزینه است برای اینکه هرگونه اشکالی در هنگام ثبت، ردیابی و مشخص شود.

نحوه درخواست شاپا

از آنجا که شبکه ملی شاپا در ارتباط مستقیم با مرکز بین المللی ISSN می باشد باید برای تخصیص شماره شاپا به پیانید های ایران اطلاعات کتاب شناسی این نشریات را به این مرکز ارسال نماید. بنابراین تقاضا کنندگان شماره شاپا می بایست پرسشنامه ای را که می توانند از سایت www.shapa.ir و یا از طریق دورنگار، ایمیل و یا مراجعه حضوری تهیه و پر کرده و به این نهاد ارسال کنند. کلیه مکاتبات بعدی از طریق ایمیل با متقاضی صورت می گیرد و در نهایت شماره شاپا برای نشریات متقاضی توسط مرکز شاپای ایران صادر می گردند.