اگر به دنبال یک روش با هزینه کم برای انجام پایان نامه هستند. میتوانید از پرسشنامه استفاده کنید. این روش در میان دانشجویان به منظور انجام تحقیقات پایان نامه و جمع آوری اطلاعات مربوط به موضوع آن بسیار جذاب و پر کاربرد است. این مقاله به منظور کمک به دانشجویان برای شناخت ماهیت پرسش نامه و نکات کاربردی استفاده از آن در انجام پایان نامه، تهیه شده است.
تعریف پرسشنامه و آشنایی با آن
میتوان اینگونه بیان کرد که پرسشنامه، به تعدادی از سوالات در رابطه با یک موضوع مشخص گفته میشود. که برای نظر خواهی در رابطه با موضوع مشخص شده در اختیار افراد مختلف قرار میگیرد. از طرفی میتوان گفت که، یکی از روش های تحقیقاتی پایان نامه، که علاوه بر هزینه کمتر نسبت به دیگر روش ها، سریع و کاربردی است. بنابراین یکی از روش های متداول در انجام پایان نامه کارشناسی ارشد و یا انجام رساله دکتری، استفاده از این روش تحقیقاتی است. پرسش نامه ها توسط دانشجو تعیین میشود. دو نکته اساسی و مهم در انتخاب پرسش نامه، محتوای پرسش نامه و شکل و چهار چوب پرسش ها است.
پرسشنامه و طراحی و ساخت آن
طراحی پرسشنامه، در مقطع کارشناسی ارشد به دلیل رعایت اصول و قواعد خاص مرتبط با آن، کار بسیار پیچیده ای است. و معمولا دانشجویان از پرسش نامه های علمی آماده استفاده میکنند. و کمتر دانشجویی خود اقدام به طراحی آن میکند. اما قبل از استفاده از پرسشنامه های آماده باید از روایی آن کاملا مطمئن شوند. اما در مقطع دکتری این مو کمی پیچیده تر است. زیرا ممکن است پرسش نامه هایی دقیقا مرتبط با موضوع وجود نداشته باشد. از این رو دانشجویان موظف میشوند که، خودشان پرسشنامه مرتبط با موضوع رساله را طراحی کنند.
انواع پرسش نامه های اجرایی در انجام پایان نامه به دو دسته تقسیم بندی میشوند. پرسش نامه های محقق ساخته و پرسشنامه های استاندارد.
پرسشنامه های محقق ساخته Mode questionnaire
این پرسشنامه توسط خود دانشجو تهیه و طراحی میشود. در این نوع از پرسش نامه، دانشجو با توجه به فرضیه ها، شاخص های تحقیق و دغدغه ها، سوالاتی را تهیه میکند. با وجود این که، این پرسش نامه توسط دانشجو تهیه میشود. اما دانشجو میتواند از سوالات پرسش نامه های استاندارد نیز کمک بگیرد و منابع را ارجاع دهد. در استفاده از پرسش نامه های پیش ساخته، نیاز است تا الگو های ساختاری اصولی را بشناسیم. نمونه این دسته از پرسش نامه ها میتواند بسیار کمک کننده باشد.
پرسشنامه های استاندارد standard questionnaire
در این نوع پرسشنامه روایی و پایایی در پرسش نامه، قبلا مورد آزمایش قرار گرفته است. همچنین پشتیبانی محکم و معتبری دارد. این پرسش نامه ها قبلا توسط محققین حرفه ای و با تجربه طراحی شده است. و دانشجو میتواند به راحتی از آنها در انجام تحقیقات پایان نامه خود، استفاده کند. یکی از معایب این پرسش نامه ها این است که، ممکن است تمام متغیر های اساسی تحقیق ما، در آنها لحاظ نشده باشد. برای رفع این مشکل، میتوانید به طور همزمان از چند پرسش نامه استاندارد بهره ببرید. اما به دلیل اینکه این کار، نیاز به صرف زمان نسبتا طولانی دارد. دانشجویان به استفاده از پرسش نامه های محقق ساخته روی آورده اند.
استفاده از پرسش نامه های استاندارد میتواند ذهن دانشجو را برای طراحی پرسش نامه، آماده کند. همچنین میتواند چهار چوب اصولی طراحی پرسش نامه را، برای دانشجو مشخص کند. یکی از دغدغه های دانشجویان در طراحی پرسش نامه ها، مقدمه متن پرسش نامه است. که با مطالعه نمونه های استاندارد میتوانند این موضوع را راحت تر کنند. از طرفی پرسش نامه های استاندارد که به صورت رایگان قابل تهیه هستند. معمولا کار گشا نبوده و نیاز است تا نمونه های دیگری خریداری شود.
پرسش نامه ها از نظر شکل تدوین سوال ها به سه دسته تقسیم می شوند:
الف: پرسش نامه بسته
پرسش نامه ای است که همه پاسخ های احتمالی پاسخگو در آن از پیش تعیین شده باشد .در سوالهای بسته محقق براساس مطالعات انجام شده برای هر سوال تعدادی پاسخ در نظر می گیرد و پاسخگو را به انتخاب پاسخ ها از پیش طراحی شده محدود می کند که البته ممکن است گزینه ها ی طراحی شده ناکافی باشد و یا این که پاسخگو را به ارائه پاسخ ها ی مقبول ترغیب کند.
به پرسش نامه ای که دارای سوال های بسته باشد، پرسش نامه منظم نیز گفته میشود.سوالهای بسته هر چند آزادی عمل پاسخگو را نسبت به سوال ها کاهش می دهدامادارای محاسن فراوانی نیز می باشد به طور کلی پاسخگو برای پاسخ دادن به سوال ها رغبت بیشتر ی نشان می دهد و هم اینکه می تواند فقط با زدن یک علامت در محل مخصوص پاسخ لازم رابدهد .از طرفی کار استخراج، طبقه بندی و تجزیه و تحلیل داده ها به خصوص با کامپیوتر برای محقق آسان می شود. ازاین رو، محقق سعی می کند تا جایی که ممکن است از سوالهای بسته و پرسشنامه ها ی منظم استفاده کند.
انتخاب پرسش بسته یا باز منوط به عوامل بسیاری است مانند : محتوای پرسش ؟، انگیزه پاسخگو، روش پر کردن پرسشنامه ، نوع پاسخگویان ، دسترسی به کدگذاران ماهر
مزایای پرسش بسته
-سرعت و سهولت در پاسخگویی
– محدود نمودن دامنه پاسخ های مربوط به پیمایش
– پردازش آسان
معایب پرسش بسته
وادار نمودن افراد به انتخاب یک پاسخ
پاسخ نشان دهنده احساس واقعی پاسخ دهنده نیست.
ب: پرسشنامه باز
پرسشنامه ای است که تا حدود زیاد ی مانند مصاحبه ای مکتوب می باشد و روش کار به این صورت است که چند سوال اساسی درباره سوالها و فرضیه های تحقیق به صورت مکتوب از پاسخگو پرسیده می شود .سوالهای باز از نظر آزادی پاسخ گویی مناسب است ، ولی از حیث استخراج و طبقه بندی بندی مشکلات زیادی دارد و در بسیار موارد محقق را با مشکل مواجه میسازد : به خصوص زمانی که محقق بخواهد کار استخراج ، طبقه بندی و تجزیه و تحلیل داده ها را با رایانه انجام دهد .
از طرفی پاسخ گویان هم رغبت چندانی برای پاسخ گفتن به سوال های باز را ندارند و محقق نمی تواند کلیه اطلاعات مورد نظر خود را به دست آورد .چرا که به دلایل متعدد همچو ن خصایص فرهنگی بعضی از جوامع ،افراد در مجموع انگیزه و تمایل ندارند که عقاید ،رفتار و خود رابه راحتی بیان کنند و شاید بتوان در این شرایط از پرسشنامه هایی با سوالهای بسته جواب بهتر ی دریافت کرد.
نظر (0)